De afgelopen periode is er in de media en op internet veel te doen geweest over de Wet Arbeidsmarkt in Balans die op 1 januari 2020 in werking treedt. Daarbij zou bijna worden vergeten dat er op arbeidsrechtelijk gebied per 1 januari 2020 een andere, ook hele belangrijke wijziging zit aan te komen. Op die datum treedt namelijk de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in werking.
Wat is de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren?
Op dit moment geldt voor werknemers in het bedrijfsleven de arbeidsrechtelijke regelgeving op basis van het Burgerlijk Wetboek. De rechtspositie van ambtenaren wordt voor het overgrote deel bepaald door de Ambtenarenwet en de op die wet gebaseerde rechtspositieregelingen. De werknemers hebben een arbeidsovereenkomst. Ambtenaren hebben geen arbeidsovereenkomst, maar een zogenaamde aanstelling. Ook de inhoudelijke arbeidsrechtelijke regels zijn voor werknemers in het bedrijfsleven en ambtenaren niet gelijk. En als er een geschil is tussen (overheids)werkgever en werknemer/ambtenaar, moet een ambtenaar naar de bestuursrechter, terwijl een werknemer in het bedrijfsleven bij de kantonrechter terecht komt.
Per 1 januari 2020 gaat dit voor (het grootste deel van de) ambtenaren veranderen. Zij komen voor wat betreft hun rechten en plichten ook onder het Burgerlijk Wetboek te vallen, net als werknemers in het bedrijfsleven. En als er een geschil is, moeten ook ambtenaren dit voorleggen aan de kantonrechter en niet langer aan de bestuursrechter.
Wat zijn de gevolgen?
Op 1 januari 2020, terwijl het vuurwerk knalt, worden de aanstellingen van ambtenaren op basis van de wet, tweezijdige arbeidsovereenkomsten. De overheidswerkgever en de ambtenaar hoeven daar dus niets voor te doen. Dit gaat automatisch.
Vanaf dat moment vallen (de meeste) ambtenaren onder het arbeidsrecht zoals dat is opgenomen in boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Dat betekent onder andere dat, als de overheidswerkgever afspraken met de werknemer wil veranderen, dat alleen in overleg met de werknemer kan. Ook de rechtspositiereglementen komen te vervallen. Zij worden vervangen door een cao, net als voor werknemers in het bedrijfsleven. De afgelopen periode zijn er al diverse cao’s bekend gemaakt, zoals die voor het Rijk, de Gemeentes en de Waterschappen.
De manier waarop een arbeidsovereenkomst eindigt, wijzigt ook. Ook voor de overheidswerkgever en de ambtenaar geldt per 1 januari 2020 dat daarbij de regels uit het Burgerlijk Wetboek moeten worden gevolgd. Zo moet het UWV voorafgaand aan het ontslag toestemming geven bij een ontslag vanwege bedrijfseconomische redenen of na langdurige arbeidsongeschiktheid. Bij een andere grond voor ontslag, zoals disfunctioneren, kan de overheidswerkgever de kantonrechter vragen de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Het ontslag wordt dus vooraf getoetst door het UWV of de kantonrechter. Er is daarna nog hoger beroep mogelijk bij het Gerechtshof of cassatie bij de Hoge Raad. Bezwaar en beroep bij de bestuursrechter is vanaf 1 januari 2020 niet meer aan de orde. Los daarvan kunnen partijen de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden beëindigen en de afspraken daarover vastleggen in een beëindigingsovereenkomst.
Na een opzegging of ontbinding heeft de werknemer, net als een werknemer in het bedrijfsleven, recht op de wettelijke transitievergoeding.
Ondanks de invoering van de Wnra blijven ook veel zaken gelijk. Voor de ambtenaar is er in praktisch opzicht niet direct een verschil op de werkvloer tussen 1 januari 2020 en 31 december 2019. De werkzaamheden en werkplek blijven gelijk. Ook de arbeidsvoorwaarden wijzigen niet. Diverse andere wettelijke regelingen blijven gewoon van toepassing.
Wat kunnen wij voor u betekenen?
Kessels Advocaten heeft jarenlange ervaring met het arbeidsrecht voor werkgevers en werknemers in het bedrijfsleven. Onze arbeidsrechtspecialisten Elzemieke Schouten
en Marjolijn van Alphen kennen de weg in het Burgerlijk Wetboek goed en weten precies wat er wel en niet kan en mag. Ook hebben zij veel ervaring met het voeren van onderhandelingen over een beëindiging met wederzijds goedvinden (via een beëindigingsovereenkomst/vaststellingsovereenkomst) en met procederen bij het UWV, de kantonrechter en het gerechtshof. Met ingang van 1 januari 2020 staat Kessels Advocaten u als overheidswerkgever of ambtenaar dan ook graag bij!