Deze zomer zat vol lange warme zomeravonden. Mijn favoriete wijze om deze door te brengen is liggend in mijn hangmat onder de appelboom, glaasje onder handbereik en een goed boek er bij.
Misschien is het een beetje de vakidioot in mij, maar ik heb van de zomer bedacht ‘waarom kan dat goede boek niet eens een proefschrift zijn?’ Ik ben tot op dit moment twee en een half boek verder en nu beland in het proefschrift waarop mr Verheul dit jaar in Groningen is gepromoveerd. Dit is het boek waarin ik nu halverwege ben, dus daar kan ik nog niet al te veel over zeggen. Waar het me wel op bracht, was een goed onderwerp voor een blog: het eigendomsvoorbehoud.
Vaak hoor ik van ondernemers bij een faillissement dat men niet al te veel tijd meer aan de zaak kwijt wil zijn en dat men het verlies wel neemt. Immers, eerst komt toch de curator, de bank en daarna de fiscus en dan is de poet wel op. Dat is ook regelmatig waar, maar niet altijd… Een goed geformuleerd eigendomsvoorbehoud kan uitkomst bieden.
Als de bepaling juist is opgesteld, biedt zij niet alleen de mogelijkheid om een zaak terug te halen waarvoor de rekening nog niet is betaald, maar ook voor andere onbetaalde facturen voor geleverde zaken, voor in het kader van de levering en installatie van die zaken verrichte diensten en voor vorderingen wegens een tekortschieten in de nakoming van zulke overeenkomsten. Dat kan dus nog best breed worden toegepast.
Ook in geval van een faillissement kun je zo’n eigendomsvoorbehoud inroepen, waarbij in principe buiten het faillissement om wordt afgewikkeld. Dat betekent dus dat het niet de curator of de bank of de fiscus is die zich op de spullen verhaalt, maar dat u daadwerkelijk de door u geleverde spullen op korte termijn weer kunt ophalen zonder dat anderen daar aan mogen komen.
Enig punt is wel dat de curator wat kosten in rekening kan brengen voor zijn werkzaamheden om de spullen aan u af te geven. Daarbij is het aan de curator om die kosten aan te tonen[1]. Dat zal normaliter hooguit een paar honderd euro zijn, vaak ook minder en vaak ziet de curator daar ook helemaal van af. Betaling dan is zuur geld, maar op goederen van enige waarde toch al wel snel de moeite waard.
Waar een eigendomsvoorbehoud geen uitkomst biedt, is wanneer u inventarisgoederen heeft geleverd[2] en de fiscus een zogenaamd bodembeslag heeft gelegd op deze zaken voor een schuld van uw debiteur. Dan gaat het bodemvoorrecht van de fiscus voor op uw eigendomsvoorbehoud. Daarbij is het wel zo dat de fiscus pas tot uitwinning van uw zaken over mag gaan nadat gebleken is dat uitwinning van alle bodemzaken die wel onvoorwaardelijk aan de debiteur toekwamen, niet afdoende is om de hele relevante fiscale schuld te voldoen. Door op dat punt vragen te stellen kunt u het dan de fiscus wel lastig maken en soms houdt het daar ook op met het bodemvoorrecht op uw spullen.
Het voordeel van een eigendomsvoorbehoud is ook dat dit vrij eenvoudig te vestigen is. Geen gedoe met registratie bij de fiscus of andere formaliteiten zoals bij een pandrecht. Ook een heldere bepaling in de algemene voorwaarden kan volstaan. Zaak is dan uiteraard dat men wel goed / op de juiste zaken van te voren bedingt dat het eigendomsvoorbehoud van toepassing is, maar goed daarvoor heb je een goede advocaat om je uit te leggen hoe dat moet, toch?
Er is kortom best wel wat mogelijk zonder al te veel kosten. Zaak is wel dat je tijdig even de juiste stappen neemt.
Toch iets misgegaan met het eigendomsvoorbehoud, en dan? Meestal vis je dan achter het net, maar zoals de Duitsers zeggen “Keine Regel ohne Ausnahme”. Mochten het goederen zijn die je bijvoorbeeld geleverd hebt binnen een paar weken voor faillissement van je debiteur, dan kan het reclamerecht in stelling gebracht. Dat heeft niet van doen met de STER of enige andere hinderlijke onderbreking van uw filmavond, maar is het recht om je spullen schriftelijk terug te vorderen, vermits je dat doet binnen zes weken na vervaldatum van je factuur en binnen zestig dagen na levering van de zaken. Ook dat recht werkt bij faillissement van je crediteur en kan dus ook tegen een curator in stelling worden gebracht.
Tot zo ver de essentials van het eigendomsvoorbehoud. Bij vragen weet u mij te vinden, bel en mail gerust. Intussen ga ik rustig verder met het lezen van mijn boek onder mijn appelboom. Ik hoorde dat anderen zo ook op mooie ideeën kwamen[3].
Ik wens u een fijne nazomer!
Arjan van der Knijff
[1] JOR 2011/264
[2] althans in vaktermen zogenaamde bodemzaken