De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) kondigde deze week in een persbericht aan dat zij samen met de Nederlandse Vereniging voor Fotojournalisten (NVF) en fotograaf René Oudshoorn een bodemprocedure tegen de Nederlandse Staat gaan starten. Inzet van deze procedure is een proefproces over het journalistiek gebruik van drones.
Het proefproces zal worden uitgelokt door Oudshoorn, die met een drone de pier van Scheveningen filmt ten behoeve van een documentaire over de pier. Met behulp van drones is het voor fotojournalisten mogelijk om kwalitatief hoogwaardige overzichtsfoto’s en films te maken van situaties die voor een cameraman of luchtvaartuig te gevaarlijk of onmogelijk zouden zijn. Drones kunnen ook worden ingezet wanneer er sprake is van fysieke barrières, nu deze eenvoudig vliegen over gebouwen, bomen en tuinhekken. Journalisten riskeren echter een boete van € 8.200,- wanneer zij zonder vergunning een drone besturen.
De regels voor het bedrijfsmatig besturen van een drone zijn vele malen strenger dan die voor het recreatief besturen van de onbemande luchtvaartuigjes. Recreatief vliegen is in beginsel toegestaan zonder dat de bestuurder een vergunning nodig heeft. Het is slechts verboden om op bepaalde plekken te vliegen waar dat niet veilig zou zijn, bijvoorbeeld boven wegen, festivalterreinen of in de buurt van vliegvelden. Bedrijfsmatig vliegen voor journalisten is in beginsel verboden, tenzij de journalist een ontheffing heeft. Voor het verkrijgen van zo’n ontheffing moeten certificaten worden behaald en worden voldaan aan uitgebreide veiligheidseisen. Aanvraag van zo’n ontheffing dient bij de provincie te worden aangevraagd; toewijzing kan wel vier tot zes weken duren.
Vier tot zes weken is op zijn minst lang te noemen gelet op de snelheid waarmee nieuwsfeiten moeten worden gebracht; het nieuws wacht niet op de ontheffing. Volgens de NVJ is dit een onwerkbare situatie en maakt de huidige wetgeving het journalisieke gebruik van drones onmogelijk. Dit vormt de aanleiding van het proefproces. Vrije nieuwsgaring is een grondrecht, de huidige regelgeving belemmert dit grondrecht en nu de overheid hieraan geen verdere invulling aan geeft, is het volgens de NVJ, de NVF en de heer Oudshoorn tijd om de rechter hier iets van te laten vinden.