Is het u ook opgevallen? Websites van onder meer de Volkskrant, Trouw, het Algemeen Dagblad en Het Parool maken weer gebruik van een cookie wall. De kans is groot dat meer websites zullen volgen. Het leek even minder te worden, maar het klakkeloos ja-klikken op de vraag of u cookies wil accepteren om zo een (volledige) website te kunnen bezoeken, lijkt weer nodig. Maar waarom? Waarom moeten websites weer zo’n gebruiksonvriendelijke en niet te omzeilen melding plaatsen?
Een cookie is een klein bestandje dat bij het bezoeken van een website op de harde schijf van uw computer wordt geplaatst. Door het plaatsen van deze cookie, kan de website u herkennen. Zo kan de website bijvoorbeeld uw inloggegevens bewaren of uw voorkeuren bijhouden. Er zijn ook zogeheten ‘tracking cookies’. Met deze cookies kan uw surfgedrag worden bijgehouden. Zo weten adverteerders precies welke website u bezoekt en zo kunnen zij gerichte advertenties aan u aanbieden. Wie een aantal minuten zoekt naar een hotel voor een nachtje Rotterdam, kan nog wekenlang worden achtervolgd door banners van hotelketens uit onze havenstad.
De Nederlandse wet moest worden aangepast aan de Europese ePravacyrichtlijn. Onze wet gaat nu uit van een vermoeden: als via een website cookies worden geplaatst voor de analyse van surfgedrag, wordt vermoed dat persoonsgegevens worden verzameld. Op deze handeling is de Wet Bescherming Persoonsgegevens van toepassing. Dit houdt in dat er verplichtingen van de websitehouder ontstaan, zoals het verkrijgen van ondubbelzinnige toestemming van de bezoeker van de website. Alleen als de websitehouder kan bewijzen dat het niet om het verzamelen van persoonsgegevens gaat, hoeft deze toestemming niet ondubbelzinnig te zijn.
Na een eeuwigdurend conclaaf over de zogenoemde “Cookiewet” (wat feitelijk neerkomt op één artikel, 11.7a, uit de Telecommunicatiewet) lijkt er nu eindelijk duidelijkheid te zijn over de reikwijdte van deze Cookiewet. Nu er duidelijkheid is, kan de Autoriteit Consument & Markt (ACM) – onze publieke waakhond belast met toezicht op mededinging, telecommunicatie en consumentenrecht – eindelijk beginnen met wat zij het liefste doet: handhaven.
Verschillende (media)websites ontvingen deze maand een brief van de ACM waarin werd geconstateerd dat zij zich niet aan de regels zouden houden met betrekking tot de geplaatste cookies. Het is natuurlijk belangrijk om consumenten inzicht te geven in wat er precies met hun data gebeurt. De vraag is of met het plaatsen van een cookie wall hiermee bereikt wordt wat de wet beoogt. Een andere, betere oplossing is na de jarenlange discussie echter uitgebleven.
De websites zouden er voor kunnen kiezen om geen trackingcookies te plaatsen, maar dat zou betekenen dat geen social-mediabuttons gebruikt kunnen worden omdat deze voor tracking zorgen. En niet minder belangrijk: dit zou betekenen dat advertenties worden uitgeschakeld. Het is namelijk vaak de externe content die wordt ingeladen op de website (de advertenties) die de tracking cookies plaatst. Websites die bestaan bij gratie van advertentie-inkomsten, zullen hier dus niet op zitten te wachten. Websites die er voor kiezen om geautomatiseerde advertenties niet meer te tonen aan de gebruikers die geen tracking willen, lopen immers geld mis. Dit is de reden dat veel websites niet anders dan kunnen kiezen voor de cookie wall.
De komende tijd zal het internet een stuk minder gebruiksvriendelijk worden door de handhaving van de ACM. Er zijn kort gezegd drie verliezers: de websitehouders, de internetgebruikers en de privacypioniers: websites vrezen minder bezoekers, gebruikers moeten meer klikken voordat ze een website moeten bezoeken en privacy-fanatiekelingen bloggen dat mensen geen echte keuze hebben; het is immers de keuze tussen het inleveren van je privacy of het niet kunnen bezoeken van een website.
Er zijn mijns inziens twee alternatieve oplossingen voor het cookie-probleem. Een websitehouder zou de gebruiker er voor kunnen laten kiezen om tracking cookies niet te accepteren. De websitehouder biedt dan twee verschillende versies van de website. Deze oplossing vergt echter wel een zorgplicht van de websitehouder, die er dan op zal moeten toezien dat de content van derden die in de website worden gelaten geen tracking cookies bevatten.
Een andere oplossing zou wellicht kunnen zijn om er voor te zorgen dat advertentiebedrijven die de tracking daadwerkelijk toepassen toestemming moeten vragen, in plaats van de websites waarop die advertenties worden ingeladen. De websites zelf tracken de gebruikers helemaal niet, maar dit wordt meestal gedaan door de grotere advertentiebedrijven, Facebook, Google en Twitter. Wanneer deze partijen om toestemming voor het plaatsen van tracking cookies moet worden gevraagd, zou de consument slechts een enkele keer toestemming moeten geven. Dan zijn de websitehouders blij, de gebruikers zijn blij en de privacybewakers zijn blij. Facebook, Google en Twitter vinden dit waarschijnlijk een minder goed idee.